kitabxana fəaliyyəti, Terminlər lüğəti. Obastan - onlayn lüğətlər və ensiklopediyalar

Kitabxana

Kitabxana — növündən asılı olmayaraq kitab şəklində çap edilmiş bütün informasiya daşıyıcılarının toplandığı və istifadə edildiyi yer. = Tarixi = "Kitabxana" sözü fars və ərəb mənşəli iki sözün birləşməsindəndir. İlk kitabxanalar eramızdan əvvəl yaradılıb. Ən qədim kitabxanalardan birinin Aşşur hökmdarı tərəfindən qurulduğu məlumdur. Hökmdar kitabxanasındakı kitablar üzəri şiş uclu alətlə yazılmış gil lövhələr olub. Misirdə eradan öncə yaradılmış İsgəndəriyyə kitabxanası isə dövrünün ən böyük kitabxanası idi. Bir çox tarixçilər hesab edir ki, İsgəndəriyyə kitabxanasının yaranması bir çox tarixi faktların izini itirib. Orta əsr kitabxanaları isə təxminən 1000 kitabı olan kiçik monastır kitabxanaları idi. == Növləri == Kitabxanalar iki cür olurlar: Kütləvi kitabxanalar - hər kəsin istifadə edə bildiyi kitabxanalardır. Xüsusi kitabxanalar - elmi, tədris və ya müəyyən ixtisaslı mütəxəssislər üçün nəzərdə tutulmuşdur.

Depozitar fəaliyyəti

Depozitar fəaliyyət - (ing. depositary activity) Qiymətli kağızların saxlanması və onlara hüquqların, habelə öhdəliklərlə yüklənməsi faktlarının uçotu və təsdiq edilməsi üzrə xidmətlərin göstərilməsi üzrə peşəkar fəaliyyət.

İstehsalat fəaliyyəti

İstehsalat fəaliyyəti — mikroiqtisadiyyatda istifadə olunan, xalis məhsulun texnoloji cəhətdən qəbul edilə bilən bütün vektorlarının məcmuəsini rəsmiləşdirən bir konsepsiya. == Tərifi == Əgər iqtisadiyyatda N {\displaystyle N} məhsul olsa. İstehsal prosesində n {\displaystyle n} mal istehlak olunur. Bu malların vektorunu (xərcləri) x {\displaystyle x} (vektorun ölçüsü n {\displaystyle n} ) ilə qeyd edək. Digər m = N − n {\displaystyle m=N-n} məhsulların zamanla istehsal olunur (vektor m {\displaystyle m} ). Bu malların vektorunu y {\displaystyle y} ilə qeyd edək. Sonra z = ( − x , y ) {\displaystyle z=(-x,y)} (ölçüsü - N {\displaystyle N} ) vektoruna xalis çıxışların vektoru deyilir. Net çıxışların texnoloji cəhətdən qəbul edilə bilən bütün vektorlarının cəmi texnoloji dəsti təşkil edir. Əslində, R N {\displaystyle R^{N}} boşluğunun bəzi alt hissəsidir. == Xüsusiyyətləri == Boşluq: texnoloji dəst boş deyil.

Ali sinir fəaliyyəti

== Ali sinir fəaliyyəti tipi və davranışı == İ.P. Pavlov beyində baş verən oyanma və ləngimə hadisələrinin müxtəlif təzahürləri, onların arasındakı qarşılıqlı əlaqə və təsirləri təhlil edərək sinir sistemini müxtəlif tiplərə bölməyə səy göstərmişdir. Buraya mərkəzi sinir sisteminin gücü, oyanma ilə ləngiməninmüvazinəti (oyanma və ləngimənin gücü arasındakı münasibət)və əsas sinir hadisələrinin mütəhərrikliyi daxil edilmişdir.Павлов, Иван Петрович Sinir sisteminin gücü qabıq hüceyrələrinin işgörmə qabiliyyətinə görə müəyyən edilir. Müəyyən qüvvəyə çatdıqdan sonra şərti qıcıq gücünün artması effektin artmasına deyil, onun azalmasına səbəb olur, yəni hüdudxarici ləngimə baş verir. Bu ləngimə fərdi xüsusiyyət daşıyır, məsələn, bu bir itdə çox tez, başqasında nisbətən gec baş verə bilər. Bu onu göstərir ki,heyvanın birində oyanma çox tez ləngiməyə çevrilir, digərində isə bunun üçün xeyli vaxt tələb olunur. İ.P. Pavlov bu xüsusiyyətlərə əsasən sinir sistemini zəif və güclü tiplərə bölünür.Beyin fəaliyyətinin ikinci səciyyəvi oyanma və ləngimə qabiliyyəti eyni gücdə olan heyvanlara müvazinətli tip deyilir. Əgər heyvanda oyanma yaxud ləngimə hadisələrindən biri güclü inkişaf etmişsə, buna müvazinətsiz sinir tipi deyilir.Beyin fəaliyyətinin üçüncü səciyyəvi xüsusiyyəti oyanma və ləngimə hadisələrinin mütəhərrikliyi ilə müəyyən olunur. Şəraitin dəyişməsi ilə əlaqədar olaraq,çox vaxt tezliklə oyanmanın və ləngiməyə və əksinə, ləngimənin oyanmaya keçməsi baş verir.Bunun çox böyük uyğunlaşma əhəmiyyəti vardır. Tədqiqatlar göstərir ki, sinir sisteminin bu tipi iki cür ola bilər: 1)mütəhərrik (cəld) tiplər-bunlarda bir hadisədigərinə çox tez keçir, 2) durğun tiplər-bunlarda oyanma və ləngimə bir-birinə çox gec və çətinliklə keçir. 4 yerə ayırmışdır: 1) güclü və müvazinətsiz tip; bunlarda oyanma və ləngimədən üstündür; 2) güclü və müvazinətli tip;bu tipdə sinir hadisələri çox mütəhərrik olur(diribaş tip) ; 3) güclü müvazinətli,lakin qeyri-mütəhərrik-durğun tip (sakit tip); 4)zəif tip, bunlarda oyanma və ləngimə çox zəif cərəyan edir.

İnsanın seksual fəaliyyəti

İnsanın seksual fəaliyyəti — insanların seksuallığı yaşaması və ifadə etməsi. İnsanlar müxtəlif səbəblərdən müxtəlif seksual hərəkətlərdə iştirak edirlər. Bu hərəkətlər müxtəlif bir tezliklərdə tək başına edilən fəaliyyətlərdən (məsələn, masturbasiya) başqa bir şəxslə edilən fəaliyyətlərə (məsələn, cinsi əlaqə, oral seks və s.) qədər fərqlənir. Seksual fəaliyyət adətən iştirakçı şəxsdə seksual oyanıqlıq və fizioloji dəyişikliklərlə nəticələnir, bəziləri qabarıq görünür, digərləri isə daha incədir. Seksual fəaliyyətə başqasının seksual marağını oyandırmaq və ya başqasının seksual həyatının səviyyəsini artırmaq məqsədi daşıyan davranış və fəaliyyətlər də aid ola bilər. Seksual fəaliyyət seksual oyanıqlıqdan sonra baş verə bilər. Bəzi mədəniyyətlərdə seksual fəaliyyət yalnız evlilikdə məqbul sayılır. Bu çərçivədə evlilikdən əvvəl seks tabudur. Bəzi seksual fəaliyyət nümunələri ya bütün dünyada, ya da bəzi ölkələrdə illeqaldır. Həmçinin, bunların bəziləri müəyyən cəmiyyətlərin və ya mədəniyyətlərin normalarına zidd hesab olunur.

Elektron kitabxana

Elektron kitabxana, həmçinin onlayn kitabxana və ya rəqəmsal kitabxana — özündə mətn, hərəkətsiz şəkillər, audio, video, elektron sənədlər və ya digər rəqəmsal media formatlarını ehtiva edən rəqəmsal obyektlərin onlayn verilənlər bazası və ya internet vasitəsilə əldə edilə bilən kitabxana. Obyektlər çap və ya fotoşəkillər kimi rəqəmsal məzmundan, eləcə də mətn prosessoru faylları və ya sosial media yazıları kimi ilkin istehsal edilmiş rəqəmsal məzmundan ibarət ola bilər. Elektron kitabxanalar məzmunun saxlanması ilə yanaşı, kolleksiyada olan məzmunun təşkili, axtarışı və əldə edilməsi üçün vasitələr təqdim edir. Elektron kitabxanalar ölçü və əhatə dairəsinə görə çox fərqli ola bilər, həmçinin fərdlər və ya təşkilatlar tərəfindən saxlanıla bilər. Elektron məzmun lokal formada yerləşdirilə və ya kompüter şəbəkələri vasitəsilə uzaqdan əldə edilə bilər. Bu informasiya axtarış sistemləri qarşılıqlı fəaliyyət və davamlılıq vasitəsilə bir-biri ilə məlumat mübadiləsi aparmaq qabiliyyətinə malikdirlər. == Tarixi == Elektron kitabxanaların erkən tarixi yaxşı sənədləşdirilməmişdir, lakin konsepsiyanın yaranması bir neçə əsas mütəfəkkir ilə bağlıdır. Bu anlayışın əvvəlki versiyaları arasında Pol Otle və Henri La Fontenin 1895-ci ildə dünyada sülhü təmin etmək ümidi ilə ümumbəşəri bilikləri toplamaq və sistematik şəkildə kataloqlaşdırmaq cəhdi olan "Mundaneum" qurumu daxildir. Elektron kitabxana anlayışı haqqında təsəvvürlər bir əsr sonra – internetin böyük genişlənməsi zamanı həyata keçirilmişdir.Vannevar Buş və Cozef Karl Robnett Liklayder bu ideyanı o vaxtkı texnologiyaya təkmilləşdirən iki iştirakçıdır. Buş Hiroşimaya atılan bombaya səbəb olan tədqiqatları dəstəkləmişdi.

Kabinetlandiya (kitabxana)

Kabinetlandiya - Səhra ortasında, Mattheue Passmore tərəfindən qurulan və yalnız 3 siyirməsi olan kitabxana, dünyanın ən təhlükəli və ən maraqlı kitabxanası hesab olunur. == Yaranma tarixi == Amerikalı rəssam Qordon Matta-Klark 1973-cü ildə Nyu-Yorkda 15 kiçik ərazi alır. Təxminəm insan çiyni genişliyində olan bu ərazilərin şəkillərini çəkir və kataloqunu hazırlayır. Bununla o, mülkiyyət anlayışını mühakimə edən bir sənət əsəri yaradır. 30 il sonra, Matta-Klarkdan ilhamlanan "Cabinet" jurnalı, ABŞ-nin Meksika ştatında çölün ortasında kiçik bir ərazi alır. Mədəniyyət jurnalı, Bruklindəki mərkəzi ofisindən 3 min kilometr uzaqdakı bu yeni torpağına "Kabinetlandiya" (ing. "Cabinetlandia") adını verir. Beləcə, 325 dollara alınan kiçik ərazidə ABŞ-nin ən təhlükəli və maraqlı kitabxanası yaradılır. == Fəaliyyəti == Kutabxana 3 siyirmədən ibarətdir. Dolabın üstündəki siyirmədə bir kitabxana kartı, bir kitab kataloqu, bir ziyarətçi dəftəri və kitab oxuyarkən üzərində oturmaq üçün bir yastıq var.

Kitabxana (informatika)

Kitabxana (informatika) (en. library) – proqramlaşdırmada: bir faylda saxlanılan prosedurlar toplusu (yığını). Kitabxanada olan hər bir prosedurlar dəstinin adı olur və çeşidli, çox zaman çox spesifik məsələləri yerinə yetirir. Məsələn, C dilinin standart kitabxanasında olan printf() funksiyası simvolları ekranda əks etdirir. Belə prosedurlar dəstləri işi asanlaşdırır və tezləşdirir. Proqramçı kitabxananı öz proqramında elan edə və proqramın yerinə yetirilməsi gedişində onun prosedurlarına müraciət edə bilər, yəni lazım olduqda həmin prosedurları yenidən yazmağa gərək yoxdur. Kitabxanalar müəyyən proqramlaşdırma dilinin standart altproqramlarından və ya xüsusi altproqramlardan ibarət ola bilər. Ənənəvi anlamda kitabxana bəzən proqram təminatına və ya verilənlər fayllarına müraciət etmək üçün hər hansı informasiya yığınıdır. Kitabxana proqramı – proqramlaşdırmada: proqramlar kitabxanasında saxlanılan və kitabxanaya müraciət edə bilən istənilən proqram tərəfindən istifadə olunan proqram. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.

Kitabxana marketinqi

Kitabxana marketinqi — kitabxana xidmət və məhsullarının real və potensial istifadəçilərinin ehtiyac və tələblərinin maksimum şəkildə ödənilməsinə yönəlmiş idarəetmə texnologiyası. == Kitabxana marketinqinin məzmunu və xüsusiyyətləri == Kitabxana xidmətinin istehlakçıları həm kitabxananın oxucuları, həm də kitabxana xidməti ərazisində yaşayan sakinlər, həmçinin kitabxana ərazisində yerləşən müəssisə, müəssisə, firma, zavod, təhsil və tibb müəssisələridir. Kitabxana marketinqi bazar tələbinin müəyyən edilməsi və ödənilməsi sistemi kimi marketinqin ümumi nəzəriyyəsinə əsaslanır və həm qeyri-kommersiya (pulsuz), həm də kommersiya (pullu) daxildir. Kütləvi kitabxanalarda qeyri-kommersiya pulsuz xidmət, yəni qeyri-kommersiya marketinqi üstünlük təşkil edir. Kommersiya marketinqi, təşəbbüskar təsərrüfat fəaliyyəti, o cümlədən kitabxananın kommersiya (sahibkarlıq) fəaliyyəti, yəni pullu xidmətlər göstərilməsi, kitabxana məhsullarının və kitabxanadan çıxarılan kitabların hər bir məhsul üçün minimum qiymətə satışı ilə əlavə maliyyə resursları əldə etmək vasitəsidir. , və fandreyzinq. Kommersiya marketinqi əsasən qapalı elmi kitabxanalarda, eləcə də bəzi kütləvi kitabxanalarda üstünlük təşkil edir. Kitabxana marketinqi xidmət marketinqi və məhsul marketinqinə bölünür. Kütləvi kitabxanalarda oxuculara pulsuz və pullu xidmətin göstərilməsi aparıcı yer tutur. Kütləvi kitabxanalar kitabxananın pulsuz və ya müəyyən pul müqabilində buraxılan intellektual məhsullarına çıxışı təmin edir.

Kitabxana pişiyi

Kitabxana pişiyi – ictimai kitabxanalarda yaşayan ev pişiyi. Pişiklərlə kitabxanalar arasındakı əlaqənin tarixçəsi Orta əsrlərə qədər uzanır. Müasir dövrdə kitabxana pişikləri filmlərə və kitablara mövzu olmaqdadır. Deuey Ridmor Buks ən məşhur kitabxana pişiyi hesab olunur. O, 10 il boyunca Ayova ştatının Spenser ictimai kitabxanasında yaşamışdır. Ölümündən sonra onun haqqında bir çox kitablar nəşr olunmuşdur. == Tarix == Pişiklərlə kitabxanaların əlaqəsinin yaşı əsrlərlədir. Orta əsrlərə aid qeydlərə görə pişiklər monastrlarda saxlanılırdılar ki, vacib əlyazmaları siçanlardan qorusunlar. == Müasir misallar == 1745-ci ildə Rusiya imperatriçası Yelizaveta pişikləri saraya köçürmək barədə əmr vermişdi. Bu pişiklərin törəmələri hazırda Ermitaj muzeyində yaşayırlar.

Milli kitabxana

Milli ktabxana — hökumət tərəfindən xüsusi olaraq xüsusi qiymətli kitabların və informasiya daşıyıcıların saxlanılması üçün yaradılan saxlanğıc. Adi kitabxanalardan fərqli olaraq oxucuya evə kitab aparmağa icazə verilmir.

Tibbi kitabxana

Tibbi kitabxana — həkimlərə, səhiyyə işçilərinə, tələbələrə, xəstələrə, tibbi tədqiqatçılara və informasiya mütəxəssislərinə səhiyyə xidmətini təkmilləşdirmək və elmi məlumatların tapılmasında kömək etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. Tibbi kitabxanalar adətən xəstəxanalar, tibb məktəbləri, özəl sənaye və tibb sahələrinin nəzdində olur. Tibb kitabxanası MEDLINE verilənlər bazası vasitəsilə bir sıra elektron resurslara, çap və rəqəmsal jurnal kolleksiyalarına və çap istinad kitablarına çıxış əldə edir. Google və PubMED tibbi kitabxanaların fəaliyyətinə böyük təsir göstərir. ABŞ Milli Tibb Kitabxanası dünyanın ən böyük biotibbi kitabxanasıdır və dünyanın ən yaxşı sağlamlıq məlumatlarını təmin edir. Milli Tibb Kitabxanası, MEDLINE və OMIM daxil olmaqla, Entrez axtarış sistemi vasitəsilə axtarıla bilən çoxsaylı tibbi və genomik məlumat bazalarında özünü əks etdirir. Avropada isə en geniş kitabxana Almaniya Milli Tibb Kitabxanasıdır (ZB MED). == Akreditasiya == Akkreditasiyadan keçmək üçün hər bir Amerika və Kanada tibb, tibb bacısı, stomatologiya, əczaçılıq və ya baytarlıq kolleclərində ehtiyaclarına uyğun sağlamlıq və ya tibb kitabxanası olmalıdır. Bəzi akademik tibb kitabxanaları ümumi kitabxana ilə eyni binada yerləşir, lakin əksəriyyəti tibb kollecinin yaxınlığında yerləşir. == Tibb kitabxanaçısı == Tibb kitabxanaçıları tibb peşələrində tədqiqatlarla kömək edən təcrübəli mütəxəssislərdir.

Şəxsi kitabxana

Şəxsi kitabxana - bir şəxs tərəfindən əsasən öz istifadəsi üçün yaradılmış kitabxana. Şəxsi kitabxanalar həcm etibarı ilə digər tip kitabxanalardan bir necə dəfə kiçik olur və kitabların çeşidi həmin şəxsi maraq dairəsi ilə məhdudlaşır. == Tarixi == Tarixdə məlum olan ilkin şəxsi kitabxanalar məbədlərin və elm mərkəzlərinin daxilində yerləşirdi. Şəxsi kitabxana sahibi olan şəxslər bir mənalı şəkildə yüksək təbəqənin nümayəndələri idilər. Tarixə məlum olan ilk şəxsi kitabxana Assuriya hökmdarı Aşşurbanipala aid olmuşdur. Nineviya şəhərində yerləşən həmin kitabxanada hökmdarı maraqlandıran müxtəlif tipli kitablar saxlanılırdı.

Rəqəmsal kitabxana

Elektron kitabxana, həmçinin onlayn kitabxana və ya rəqəmsal kitabxana — özündə mətn, hərəkətsiz şəkillər, audio, video, elektron sənədlər və ya digər rəqəmsal media formatlarını ehtiva edən rəqəmsal obyektlərin onlayn verilənlər bazası və ya internet vasitəsilə əldə edilə bilən kitabxana. Obyektlər çap və ya fotoşəkillər kimi rəqəmsal məzmundan, eləcə də mətn prosessoru faylları və ya sosial media yazıları kimi ilkin istehsal edilmiş rəqəmsal məzmundan ibarət ola bilər. Elektron kitabxanalar məzmunun saxlanması ilə yanaşı, kolleksiyada olan məzmunun təşkili, axtarışı və əldə edilməsi üçün vasitələr təqdim edir. Elektron kitabxanalar ölçü və əhatə dairəsinə görə çox fərqli ola bilər, həmçinin fərdlər və ya təşkilatlar tərəfindən saxlanıla bilər. Elektron məzmun lokal formada yerləşdirilə və ya kompüter şəbəkələri vasitəsilə uzaqdan əldə edilə bilər. Bu informasiya axtarış sistemləri qarşılıqlı fəaliyyət və davamlılıq vasitəsilə bir-biri ilə məlumat mübadiləsi aparmaq qabiliyyətinə malikdirlər. == Tarixi == Elektron kitabxanaların erkən tarixi yaxşı sənədləşdirilməmişdir, lakin konsepsiyanın yaranması bir neçə əsas mütəfəkkir ilə bağlıdır. Bu anlayışın əvvəlki versiyaları arasında Pol Otle və Henri La Fontenin 1895-ci ildə dünyada sülhü təmin etmək ümidi ilə ümumbəşəri bilikləri toplamaq və sistematik şəkildə kataloqlaşdırmaq cəhdi olan "Mundaneum" qurumu daxildir. Elektron kitabxana anlayışı haqqında təsəvvürlər bir əsr sonra – internetin böyük genişlənməsi zamanı həyata keçirilmişdir.Vannevar Buş və Cozef Karl Robnett Liklayder bu ideyanı o vaxtkı texnologiyaya təkmilləşdirən iki iştirakçıdır. Buş Hiroşimaya atılan bombaya səbəb olan tədqiqatları dəstəkləmişdi.

Azərbaycan legionerlərinin mətbuat fəaliyyəti

Azərbaycan legionerlərinin mətbuat fəaliyyəti (alb. Aserbaidschanische Legion) — Azərbaycan legionu, Verxmatın xarici hərbi bölüklərindən biri. == İkinci dünya müharibəsi zamanı mətbuatın rolu == İkinci dünya müharibəsinin başlanması ilə formalaşan Azərbaycan legionları çətin şəraitdə olmalarına baxmayaraq, Azərbaycanın mülli müstəqilliyinin qazanılmasına, Almaniya hökuməti tərəfindən tanınmasına çalışmışdır. İkinci dünya müharibəsi illərində Almaniyada fəaliyyət göstərən Azərbaycanın ayrı-ayrı siyasi xadimlərinin və nüfuzlu hərbçi-legionerlərinin köməyi ilə minlərlə yurddaşının həyatı xilas edilmişdir.Müharibənin gedişində və Hitlerin ilk aylardakı qələbələrində alman təbliğatının əhəmiyyəti silahın gücündən az olmadı. Təbliğat Nazirliyi bu sahədəki işini gücləndirmək, kitabça və plakatlar hazırlamaq üçün öz fəaliyyətini “Vineta” təşkilatı ilə genişləndirdi. 1941-ci ilin 22 iyunundan bir həftə əvvəl on ikiyə qədər rus, ukraynalı, qafqazlı və türk-tatar bir yerə toplanaraq Qızıl Ordu əsgərlərini fərariliyə dəvət edən çağırışlar hazırladılar. Bu heyət Yozef Gebbelsin tabeçiliyində olaraq Eberhard Taubert tərəfindən istiqamətləndirilirdi. Təbliğat Nazirliyi əl elanları və radio yayımlarından istifadə etməklə yanaşı, partiya natiqlərinin danışıqlarından, filmlərdən və toplantılardan da bəhrələnirdi. Elanların təyyarələrlə sovet bölgələrinə yayılması işi “Vermaxt təbliğat” dairəsi ilə birgə aparılırdı. Müharibənin başlanğıcında sovet əsgərlərini komandirlərini öldürüb almanların tərəfinə keçməsinə çağıran səkkiz milyon ədəd vərəqə çap olunub cəbhə bölgələrinə atılmışdı.

Kitabxana-Biblioqrafiya Təsnifatı

Bu gün Kitabxana-Biblioqrafiya Təsnifatı (KBT) (rus. Библиотечно-библиографическая классификация (ББК)) — Rusiyanın milli təsnifat sistemidir. Rusiyada KBT və digər təsnifat sistemlərinin istifadəsi məlumat, kitabxanaçılıq və nəşr üçün bir sıra dövlət standartları ilə tənzimlənir. == KBT-nin qorunması (müəllif hüquqları) == 2000-ci il müqaviləsinə əsasən, KBT-nin həmmüəllifləri olan 3 kitabxana KBT-də müəllif hüquqlarına malikdir: Rusiya Dövlət Kitabxanası (RDK); Rusiya Milli Kitabxanası (RMK); Rusiya Elmlər Akademiyasının (REA) Kitabxanası.KBT-nin saxlanılması üçün əlaqələndirici federal idarələrarası mərkəz, RDK-nin bir hissəsi kimi fəaliyyət göstərən KBT-nin İnkişafına dair Tədqiqat Mərkəzidir (TM KBT). Müəllif hüququ qanununa uyğun olaraq KBT ilə əlaqəli hər hansı bir nəşr TM KBT ilə razılaşdırılmalıdır. KBT-nin baş redaktoru sənədlərin sistemləşdirilməsi və kitabxana təsnifatı sistemlərinin yaradılması sahəsində ən böyük rus mütəxəssisi — E. R. Sukiasyandır. == KBT cədvəlləri == Kitabxana təsnifatının kitabxanalarda istifadə edilməsi üçün kitab şəklində təsnifat cədvəlləri şəklində tərtib edilmişdir. Təsnifat cədvəlləri kitabxanada istifadə olunan təsnifat sisteminə uyğun olaraq kolleksiyadakı sənədləri və sistematik kataloqdakı biblioqrafik qeydləri təşkil etmək üçün təsnifat indekslərini təyin etmək üçün hazırlanmış bir təlimatdır. === KBT cədvəllər strukturu === Əsas cədvəllər Xüsusi tipik bölmələrin cədvəlləri Ümumi tipik bölmələrin cədvəlləri Alfasayısal mövzu indeksi. ==== Əsas KBT cədvəllərinin quruluşu ==== Əsas cədvəllərin birinci sırası, ikinci bölmələri, alt şöbələri təşkil edən alt şöbələrə bölünmüş yeddi şöbədən ibarətdir, sonrakı bölünmələr nəticəsində üçüncü bölmələri meydana gətirirlər və s.

Kitabxana biblioqrafik təsnifatı

Bu gün Kitabxana-Biblioqrafiya Təsnifatı (KBT) (rus. Библиотечно-библиографическая классификация (ББК)) — Rusiyanın milli təsnifat sistemidir. Rusiyada KBT və digər təsnifat sistemlərinin istifadəsi məlumat, kitabxanaçılıq və nəşr üçün bir sıra dövlət standartları ilə tənzimlənir. == KBT-nin qorunması (müəllif hüquqları) == 2000-ci il müqaviləsinə əsasən, KBT-nin həmmüəllifləri olan 3 kitabxana KBT-də müəllif hüquqlarına malikdir: Rusiya Dövlət Kitabxanası (RDK); Rusiya Milli Kitabxanası (RMK); Rusiya Elmlər Akademiyasının (REA) Kitabxanası.KBT-nin saxlanılması üçün əlaqələndirici federal idarələrarası mərkəz, RDK-nin bir hissəsi kimi fəaliyyət göstərən KBT-nin İnkişafına dair Tədqiqat Mərkəzidir (TM KBT). Müəllif hüququ qanununa uyğun olaraq KBT ilə əlaqəli hər hansı bir nəşr TM KBT ilə razılaşdırılmalıdır. KBT-nin baş redaktoru sənədlərin sistemləşdirilməsi və kitabxana təsnifatı sistemlərinin yaradılması sahəsində ən böyük rus mütəxəssisi — E. R. Sukiasyandır. == KBT cədvəlləri == Kitabxana təsnifatının kitabxanalarda istifadə edilməsi üçün kitab şəklində təsnifat cədvəlləri şəklində tərtib edilmişdir. Təsnifat cədvəlləri kitabxanada istifadə olunan təsnifat sisteminə uyğun olaraq kolleksiyadakı sənədləri və sistematik kataloqdakı biblioqrafik qeydləri təşkil etmək üçün təsnifat indekslərini təyin etmək üçün hazırlanmış bir təlimatdır. === KBT cədvəllər strukturu === Əsas cədvəllər Xüsusi tipik bölmələrin cədvəlləri Ümumi tipik bölmələrin cədvəlləri Alfasayısal mövzu indeksi. ==== Əsas KBT cədvəllərinin quruluşu ==== Əsas cədvəllərin birinci sırası, ikinci bölmələri, alt şöbələri təşkil edən alt şöbələrə bölünmüş yeddi şöbədən ibarətdir, sonrakı bölünmələr nəticəsində üçüncü bölmələri meydana gətirirlər və s.

Kitabxana 2.0

Kitabxana 2.0 - Veb 2.0-nin digər xüsusiyyətlərini asanlaşdıran, istifadəçi təcrübəsini və OPAC (ing. Online public access catalog) sistemləri kimi onlayn xidmətləri bir araya gətirən bir konsepsiyadır. Konsepsiyanın əsasını Radikal güvən (ing. Radical trust) təşkil edir və bu kosepsiyanın tərəfdarları onun gələcəkdə ənənəvi kitabxanaları əvəzləyəcəyini düşünür. "Kitabxana 2.0" termini 2006-cı ildə Maykl Keysi tərəfindən Library Crunch bloqunda istifadə edilib. == Ümumi baxış == Keysi, kitabxanaların, xüsusən də ictimai kitabxanaların, bir çox Veb 2.0 elementinin həm texnologiyaya əsaslanan, həm də texnologiyaya əsaslanmayan xidmətlərdə kitabxana cəmiyyətində tətbiq olunan dəyərə sahib olduğu bir yol ayrıcında olduğunu irəli sürdü. Xüsusilə kitabxana istifadəçilərinin iştirakını təşviq edərkən kitabxanaların davamlı dəyişiklik strategiyasını qəbul etməsinin vacibliyini izah etdi. Kitabxana 2.0 "Internet Librarian 2005" konfrans debütü 2005-ci ilin oktyabrında oldu. St. Joseph County Xalq kitabxanasından (ing.

AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxana

AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxana və ya qısaca: AMEA MEK — Azərbaycanda milli və dünya əhəmiyyətli elmi nəşrlərin zəngin fondlarına malik olan universal təmayüllü, aparıcı elmi kitabxana. == Tarixi == Mərkəzi Elmi Kitabxana 1923-cü ildə Azərbaycanın görkəmli ziyalıları Nəriman Nərimanov, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev, Tağı Şahbazi, Hənəfi Zeynallı və başqalarının təşəbbüsü və yaxından köməyi ilə "Azərbaycanı Tədqiq və Tətöbbö Cəmiyyəti"nin nəzdində Biblioqrafik büro kimi fəaliyyətə başlayıb. Görkəmli ədəbiyyatşünas-biblioqraf, professor Aleksandr Vasilyeviç Baqrinin rəhbərliyi ilə təsis edilmiş "Biblioqrafiya bürosu" (1923) MEK-in təşəkkülü üçün ilkin baza olmuşdur.1923-cü ilin noyabr ayında "Azərbaycanı Tədqiq və Tətöbbö Cəmiyyəti"nin keçirtdiyi iclasda kitabxananın yaradılması haqqında qərar qəbul edilir və həmin vaxtdan Cəmiyyətin nəzdində Elmi Kitabxana fəaliyyətə başlayır. Bu zaman kitabxananın fondunu 430 nüsxə kitab, 1200 nüsxə qiymətli əlyazmalar təşkil edirdi. 1925-ci ilin avqust ayında "Azərbaycanı Tədqiq və Tətöbbö Cəmiyyəti"nin Mərkəzi Şurasının iclasında Cəmiyyətin Elmi Kitabxanası ilə Biblioqrafiya bürosunun işində paralelizmi aradan qaldırmaq və kitabxanada olan materialın biblioqrafiyalaşdırılması məqsədilə büro ilə kitabxana birləşdirilərək Kitabxana-Biblioqrafiya bürosu təsis edilir. Kitabxana-Biblioqrafiya bürosunun sədri Hənəfi Zeynallı olur. Mərkəzi Kitabxananın yaradılması istiqamətində ilkin tədbirlər 1923–1924-cü illərdə həyata keçirilmişdir. 1945-ci ildə Azərbaycanda müstəqil Elmlər Akademiyasının yaradılması ilə əlaqədar Mərkəzi Elmi Kitabxananın tarixində yeni inkişaf mərhələsi başlanır. AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxana 1963–1984-cü illərdə Əsaslı Kitabxana adını daşımışdır. Əsaslı Kitabxana 1984-cü ildən Mərkəzi Elmi Kitabxana (MEK) adlanır.AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxana (MEK) ulu öndər Heydər Əliyevin hakimiyyətdə olduğu illərdə əsaslı inkişaf yolu keçmişdir.

Onlayn Kompyuter Kitabxana Mərkəzi

OCLC Online Computer Library Center, Inc. (OCLC) — dünya kitabxanalarının qlobal fəaliyyətlərini özündə ehtiva edən beynəlxalq təşkilatdır. Onun nəzdində Worldcat- dünya kataloq sistemi fəaliyyət göstərir. 6 iyul 1967-ci ildə mənfəət götürməyən Ohayo kollecinin Kitabxana Mərkəzi olaraq qurulmuşdur. 170 ölkədə və ərazidə 72.000-dən çox kitabxana, kitabxana materiallarını axtarmaq, əldə etmək, kataloqlaşdırmaq, borc almaq və qorumaq üçün OCLC xidmətlərindən istifadə edir. Təşkilat Fred Kilqur tərəfindən təsis edilmiş və mərkəzi Dublin, Ohayo, ABŞ-də yerləşir. == Xidmətləri == OCLC biblioqrafik, annotasiya və tam mətnli məlumat əldə etmək imkanı verir. OCLC və üzv kitabxanalar birlikdə dünyanın ən böyük onlayn ictimai giriş kataloqu (OPAC) olan WorldCat — OCLC Onlayn Birlik Kataloqunu yaradır və qoruyurlar. WorldCat dünyanın hər yerindəki dövlət və özəl kitabxanalardan qeydlər aparır. Open WorldCat proqramı kitabxanalara aid materialları İnternet axtarış motorları, biblioqrafik və kitab satış saytları vasitəsilə əldə edilə bilən WorldCat OCLC verilənlər bazasına yazır.

Seçeni adına Milli Kitabxana

Milli Seçeni Kitabxanası (mac. Országos Széchényi Könyvtár) (OSZK) — Macarıstanın paytaxtı Budapeşt şəhərində yerləşən kitabxana. Macarıstanın iki milli kitabxanasından biridir, digəri Debreçen Universitetinin kitabxanasıdır. == Tarixi == Kitabxana 1802-ci ildə son dərəcə vətənpərvər olan macar ariktokratı Ferenç Seçeni tərəfindən təsis edilmişdir. Seçeni bütün dünyanı ziyarət edərək Macarıstanla bağlı olan kitabları toplamış və onu dövlətə təqdim etmişdir. Növbəti ildə ictimai kitabxana Peşt şəhərində açıldı. Seçenidən sonra əksər insanlar kitabları milli kitabxanaya iadə edirdilər.1808-ci ildə Macarıstan Milli Məclisi Macarıstanın tarixi, arxeoloji və təbii irsini bir yerdə toplamaq üçün Macarıstan Milli Muzeyini yaratdı. Muzey kitabxana ilə birləşdirildi və son 200 ildə Macarıstanın keçmişini özündə əks etdirən depozit rolunu oynayır.1846-ci ildə Macarıstan Milli Muzeyi yeni binaya köçürüldü. Lakin 1949-cu ilə kimi kitabxana müstəqil şəkildə indiki adı ilə fəaliyyət göstərmədi. 1985-ci ildə Buda qalasının binasına köçürüldü.

İsmayıllı Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemi

1930-cu illərdə "Savadsızlığı ləğv etmək haqqında qərar"dan sonra iri yaşayış məntəqələrində ilk "Qiraət komaları" yaradılmışdır.Bu qiraət komaları o dövrdə" Xalq Maarif Komissarlığı" na tabe idi.Yaşlıların dediyinə görə belə komalardan biri iri yaşayış məntəqəsi olduğu üçün Yuxarı Cülyan kəndində yaradılmışdır. Kitabxanalar rəsmi olaraq İsmayıllıda,Lahıcda, Basqalda, Quşencədə, Qalacıq və Diyallıda 1947-ci ilin yanvar ayında yaradılmışdır . İlk kitabxana binası da 1947-ci ildə XMK-ı Süleyman Rəhimovun sərəncamı ilə indiki Mədəniyyət sarayının yerində tikilmişdir. 1947-ci ildə İsmayıllıda ilk kitabxananın təşkilatçısı Bəsirə İsrayılova olmuşdur. İsmayıllıda kitabxana ilk dəfə 1948-ci ildə rayon mərkəzində yaradılıb. Açılışında xalq şairləri Süleyman Rüstəm və Səməd Vurğun iştirak edib. İsmayıllıda Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemi 1981-ci ilin yanvar ayından təşkil olunmağa başlamışdır. 1984-cü ildən başlayaraq müxtəlif illərdə İlham Rəhimov,Lətifə Mirzəyeva,Vaqif Ağayev,Həmid Hacıyev , Ələddin Ələkbərov MKS-nin direktoru işləmişdir. Hal- hazırda MKS-nin direktoru Könül Baxışovadır. Şöbələr Mərkəzi kitabxanada 6 şöbə fəaliyyət göstərir: 1. Xidmət şöbəsi 2. Metodika şöbəsi 3. Kitabişləmə və komplektləşdirmə şöbəsi 4. Kitabxana-biblioqrafiya proseslərinin avtomatlaşdırılması şöbəsi 5. İnformasiya – Resurs şöbəsi 6. Uşaq şöbəsi 1981-ci ildən MKS kimi formalaşıb.

Binəqədi rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemi

Binəqədi rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemi — Bakı şəhər Mədəniyyət və Turizm Baş İdarəsinin tabeliyində fəaliyyət göstərən Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemlərindən biri. Binəqədi rayon MKS-nin direktoru: Rəna Fikrət qızı Biləndərli Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 6 oktyabr 2008-ci il tarixli 3072 saylı "Azərbaycan Respublikasında kitabxana-informasiya sahəsinin 2008–2013-cü illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proqramı" haqqında Sərəncamının Tədbirlər Planının 2.1.5 bəndinə uyğun olaraq 2011-ci ildə yaradılıb. Binəqədi rayonunda yerləşən 8 kitabxana (V. Q. Korolenko ad. Mərkəzi Şəhər Gənclər Kitabxanası, 8-ci mkr. kütləvi kitabxanası, Ş. Qurbanov ad. kütləvi kitabxana, Biləcəri qəsəbə kütləvi kitabxanası, Hüseyn Cavid ad. kütləvi kitabxana, Xoca-Həsən qəsəbə kütləvi kitabxanası, Binəqədi qəsəbə uşaq kitabxanası və Süleyman Rüstəm ad. kütləvi kitabxana) bazasında Binəqədi rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemi (MKS) yaradılıb. Hal-hzırda MKS-də 7 kitabxana fəaliyyət göstərir. Binəqədi rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminin (MKS) tərkibində 6 şöbə — Oxuculara xidmət şöbəsi, Uşaq şöbəsi, İnformasiya resurs şöbəsi, Komplektləşdirmə və kitabişləmə şöbəsi, Metodika və biblioqrafiya şöbəsi, Kitabxana-biblioqrafiya proseslərinin avtomatlaşdırılması şöbəsi fəaliyyət göstərir.

Nərimanov rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemi

Nərimanov rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemi — Bakı şəhər Mədəniyyət və Turizm Baş İdarəsinin tabeliyində fəaliyyət göstərən Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemlərindən biridir. Nərimanov rayon MKS-nin direktoru: T.S.İndeykina Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 6 oktyabr 2008-ci il tarixli 3072 saylı "Azərbaycan Respublikasında kitabxana-informasiya sahəsinin 2008–2013-cü illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proqramı" haqqında Sərəncamının Tədbirlər Planının 2.1.5 bəndinə uyğun olaraq 2011-ci ildə yaradılıb. Nərimanov rayonunda yerləşən 4 kitabxana (A.Şaiq adına uşaq kitabxanası, A.P.Çexov adına kütləvi kitabxana, T.Şahbazi adına kütləvi kitabxana və A.Qaydar adına uşaq kitabxanası) bazasında Nərimanov rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemi (MKS) yaradılıb. Hal-hazırda MKS-də 3 kitabxana fəaliyyət göstərir. Nərimanov rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminin (MKS) Mərkəzi kitabxanasının tərkibində 6 şöbə — Oxuculara xidmət şöbəsi, Uşaq şöbəsi, İnformasiya resurs şöbəsi, Komplektləşdirmə və kitabişləmə şöbəsi, Metodika və biblioqrafiya şöbəsi, Kitabxana-biblioqrafiya proseslərinin avtomatlaşdırılması şöbəsi fəaliyyət göstərir. Rəhbərlik Mərkəzi Kitabxana tərəfindən aparılır. == Tarixi və Struktur == ==== Mərkəzi kitabxana ==== Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 06 oktyabr 2008-ci il tarixli 3072 saylı "Azərbaycan Respublikasında kitabxana-informasiya sahəsinin 2008–2013-cü illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proqramı"haqqında Sərəncamının Tədbirlər planının 2.1.5. bəndinə uyğun olaraq Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti Başçısının 2011-ci il 24 yanvar tarixli 40 nömrəli sərəncamının icrasını təmin etmək məqsədi ilə verilən Bakı Şəhər Mədəniyyət və Turizm İdarəsinin "Mərkəzləşdirilmiş kitabxana sisteminin yaradılması haqqında"27 yanvar 2011-ci il tarixli 4 saylı əmrinə əsasən, Nərimanov rayon A.Şaiq adına uşaq kitabxanası, Nərimanov rayon Mərkəzi Kitabxana adlandırılmışdır. ==== 1 saylı kitabxana-filial ==== 1956-cı ildə Nərimanov rayonunda "Montin"adına kütləvi kitabxana yaradılmışdır. 1960-cı ildən Nərimanov rayonu, Məmmədzadə küçəsi 11 ünvanına köçürülmüşdür və həmin vaxtdan adı dəyişdirilib A.P.Çexov adına kütləvi kitabxana olmuşdur.

Qax rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemi

Qax rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminin vəzifəsi rayon əhalisinə kitabxana xidməti göstərmək, müxtəlif tədbirlərlə insanları kitabxanalara cəlb etmək, kitab oxumağı sevdirməkdir. == Qaxda kitabxananın tarixi == Azərbaycanda kitabxana işinin tarixi çox qədimdir. Qax rayonunda ilk kitabxana arxiv sənədlərinə əsaslanaraq 1906-cı ildə “Qiraət koması” şəklində Qaxın İçəri Bazar adlanan ərazisində o dövrün maarifçi ziyalılarından olan, Tiflisdəki “Zaqafqaziya” qəzetinin Azərbaycan bölməsinin müdiri Həmzət bəy Qəbulov Şirvanskinin evində fəaliyyət göstərmişdir. H. Qəbulov Şirvanski o dövrün mütərəqqi insanlarını da bu işə cəlb etmiş, onlara öz hesablarına kitabxanaya kitab almalarını təvəqqe etmişdi. Tarixi mənbələr və araşdırmalar göstərir ki, 1906- cı ildən bu günə qədərki dövrdə ziyalılarımızın səyi ilə yaradılan mədəni-maarif ocağı olan kitabxan ləğv olunmamış, inkişaf etdirilərək bu günkü səviyyəyə çatdırılmışdır. Qaxda kitabxanalar 1920-ci ildən 1945-ci ilədək Xalq Maarif şöbəsinin nəzdində fəaliyyət göstərmişdir. 1945-ci ildə rayonlarda Mədəniyyət şöbələri təşkil edilərkən bütün mədəni-maarif müəssisələri, o cümlədən kitabxanalar mədəniyyət şöbəsinin nəzdinə keçmişdir. 1979-cu ildən rayonumuzda kitabxanalar Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemi şəklində fəaliyyət göstərməyə başladı. 1979-cu ildən Mərkəzi kitabxana görkəmli Azərbaycan dramaturqu, şairi və nasiri Cəfər Cabbarlının adını daşıyır. 2017-ci il yanvar ayı tarixindən Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin strukturunun təkmilləşdirilməsi haqqında” 29 mart 2016-cı il tarixli sərəncamına uyğun olaraq Qax rayon MKS-i Şəki Regional Mədəniyyət İdarəsinin tərkibində fəaliyyətini davam etdirir.

kitabxana fəaliyyəti

Obastana Qoşul.